Turbo & Kompresor: różnice i działanie

Sprężarki stosowane w silnikach samochodowych służą zwiększeniu momentu obrotowego i mocy, a także obniżeniu ilości spalanego paliwa oraz poprawie czystości spalania. Od lat 80. XX wieku stosowano je głównie w silnikach Diesla i benzynowych o większych pojemnościach, ale dziś doładowanie mamy również w miejskich maluchach.

BMW 2002 turbo 1973 - pierwsze seryjne auto z turbo fot. wikipedia.org

Najbardziej popularne są turbosprężarki (czyli popularne "turbo") zasilane gazami wylotowymi z silnika. Zwiększone ciśnienie spalin wywiera nacisk na osadzone na wirniku skrzydełka turbiny. Ta obracając się, tłoczy zassane powietrze do cylindrów, przyspieszając proces spalania, a tym samym podnosząc moc silnika. Odczuwalnym przez kierowców mankamentem takich sprężarek przez długie lata była tzw. "turbo dziura" (opóźnienie reakcji silnika na wciśnięcie pedału przyśpieszenia; zjawisko było znacznie bardziej odczuwalne w silnikach benzynowych niż wysokoprężnych). To opóźnienie wynika z bezwładności wirnika. Problem praktycznie wyeliminowano, stosując lżejsze materiały (np. ceramikę) i wprowadzając łopatki wirnika o zmiennej geometrii (kąt ich natarcia jest sterowany przez komputer). Takie rozwiązania możemy dziś spotkać w samochodach wielu producentów montujących turbo w swoich pojazdach: Audi, Volkswagenach, Skodach, Fiatach, Lanciach, Fordach, Citroenach, Peugeotach i wielu innych.

ZOBACZ TAKŻE: JAK DZIAŁA DYFERENCJAŁ?

Mercedes SSK z 1928 roku doładowany kompresorem - prędkość max. 190 km/h  fot. wikipedia.org

Kompresory czyli sprężarki atmosferyczne napędzane są bezpośrednio z wału napędowego za pomocą paska klinowego - wirnik działa niczym wentylator "zagarniający" powietrze do cylindrów. Zastosowanie kompresora daje zazwyczaj trochę niższy przyrost mocy niż w turbosprężarce, ale za to jest on dostępny w całym zakresie obrotów silnika, i to od tych najniższych począwszy. Pewną wadą kompresora jest pobór znacznej część mocy z silnika (nawet do 1/3) oraz brak możliwości w porównaniu do turbo, wykorzystania dużej ilości traconej energii spalin. Sprężarki atmosferyczne są także cięższe od turbosprężarek. W kompresorach nie występuje wprawdzie problem "turbo dziury", ale większy zakres zmian konstrukcyjnych w silniku oraz wyższe koszty serwisowania spowodowały, że kompresory są stosowane z reguły w droższych markach samochodów. Od 1995 roku montował je - po półwiecznej przerwie (!) - Mercedes. Do dziś kompresory chętnie stosuje Jaguar. Poniższy filmie świetnie ilustruje różnice działania pomiędzy turbo a kompresorem.